AS MANS ------- LOITO

AS MANS

Esas mans que che deron a vida…

As mans que te ergueron cando caías…

Esas mans que che curaron as feridas…

As mesmas mans que repousan agora ao teu lado…

Esas mans que amasan e fan fermentar o pan que comemos cada día.

As mans que acariñan o teu peito mentres durmes…

Esas mans que suplican a axuda debida…

As mans que te collen no colo para que non chores…

Esas mesmas mans, que tocan sen ser vistas.

As mans que cravan as unllas cando son feridas…

Esas mans que se defenden cando son agredidas…

As mans que entrelazamos nun compromiso aquel día.

Esas mesmas mans que hoxe se levantan e ameazan… 

Esas mans que frean os golpes…

As mesmas mans que escribiron mensaxes de amor un día

Esas mans que xa non reciben abrazos nas despedidas… 

As mans que se erguen para pedir xustiza!

Son as mesmas mans que erguemos hoxe, nun día no que queremos sentirnos fortemente xunguidas, plenas de enerxía para encher as rúas de berros e consignas…

o mesmo día en que mentres comemos, de fondo, oímos nas noticias que sete rapaces de14 anos, coas súas mans collen, arrastran, rodean e violan a unha nena de 11 nos aseos dun centro comercial…, pero eles son menores e, nas súas mans, non teñen a responsabilidade civil aínda…

E as mans, as nosas mans, que se erguen hoxe con pancartas e cartaces e lazos lilas… péchanse tamén de rabia e de impotencia neste día… 

LOITO

Naceu no ano da guerra, na primavera.  E foi a maior de 4 irmáns. Tres anos despois, chegou o neno e no espazo de outros cinco anos chegaron as dúas irmás.  

Daquela as fillas sabían desde moi nenas cal era o seu destino, pero as que nacían na aldea  debíanse a unha casa, a unha terra que traballar e a un irmán ao que había que encamiñar para levar unha familia. Elas, non, elas so terían que prepararse para, algun día, casar e ter fillos.. Sempre pensaba se ese sería o problema de “ser muller”.

  Pero no caso del non foi así. Ao chegar aos 9 anos anos, o rapaz enfermou, unhas febres, dixeron, e o médico confirmou o peor dos pronósticos, meninxite, e desde ese día, o coidado do pequeno e o seu cuarto convertéronse no no eixo ao redor do que xiraba a vida da familia. Foron días e noites ao pé do leito do neno, a mai e ela, a irmá maior. o pai era quen se ocupaba do traballo fóra da casa e as pequenas, aínda moi nenas para asistir ao neno, só entraban a velo cando estaba sosegado ou durmido. Un pequeno mundo comandado polas mulleres,que ademais tiñan que atender a casa e ao traballo que xeraban os animais que tiñan na corte.

  E o loito chegou moi cedo á aquela casa. A mai xa non o quitou no resto da súa vida e, elas, as nenas  tiveron que envolverse na cor negra desde aquela, polo menos durante un ano. 

Saían sempre coa mai e so o imprescindible para ir á horta, sachar, quitar herbas, regar ou apañar unhas patacas ou unha pouca verdua, para o xantar cando na primavera xa se anunciaba. 

Tamén eran elas as que ían lavar ao río. Gustáballes porque nese tempo podían remangarse, erguer un pouco saias,e baixar un pouco as medias antes de debruzarse no banco de madeira para  ir sacando a roupa da baldeta, ao empo que podían mostrar a súa pel ao sol ao remangarse.  Aquel ritual era como erguer os veos dos seus corpos, que sempre debían cubrir diante dos demais. O que máis lles gustaba  era lavar as  roupas das camas, especialmente as sabas, que eran tan brancas, que ao extendelas ao clareo do sol, iluminaban as súas caras creando un contrapunto luminoso cheo de vida e de luz fronte á cor escura das súas vestimentas.

Era un momento moi gozoso que prolongaban canto podían e enchían de salpicaduras, chapoteos, risas e berros e que remataba co regreso á casa coa roupa lavada e as súas saias enchoupadas. 

O loito duraba un ano enteiro para as nenas,e chegando o día da festa era aínda máis difícil de pasar. Os pasarrúas, o son das gaitas  nas alboradas, os fogos que anunciaban o día desde ben cedo, a chegada da música e da foliada, ás que elas non poderían ir. Era o son das campás que chamaban á misa, desde unha hora antes , o que facía que se vestisen amodiño, sabendo que xa pasaran sete meses da morte do irmán e un alivio era xa posible, así que xa poderían lucir aquela camisa gris que lles fixera a madriña, pero despois da misa, para a casa a preparar a mesa da Pascua para a familia, que iso si, xuntábase para xantar e, a pesar do loito,  convertía o día en algo especial para as nenas. Pero ser muler non era nada divertido. 

O ano pasou e, con el, o loito rigoroso, mais as mortes cada vez máis frecuentes pola forza do paso dos anos, fan  que cada vez haxa máis negrura na aldea e que as mulleres que aínda alí quedan non se despredan nunca dun loito que segue a ser o sinal de identidade de moitas delas. 

Ainda hoxe, e co paso dos anos, moitas mulleres,  siguen a levar o loito mentres viven, en forma de maridos, parellas,ou ex-parellas, case sempre homes, que berran, maltratan, matan, asesinan nenos e nenas como vinganza ou castigo ás mulleres que non se deixan someter. 

Ainda hoxe seguimos a levar o loito, sen querelo,  todos os días, polos centos, polos milleiros de mulleres que morren cada día por unha violencia que non acabamos de entender.

Ela naceu no ano de guerra e,  hoxendía e a pesares dunha vida longa e vivida de forma intensa,na que foron moitas as mortes e os loitos vividos, segue sen saber cal é o problema… Será ser muller???

Bego

(8-Marzo-2023)